De nieuwe naam van het membership huisonderwijs. Het is ook niet meer echt een membership maar eerder een community waar iedereen als ze dat wil, haar steentje aan kan bijdragen.
Maar wat is hartgedragen (huis)onderwijs nu eigenlijk? Heel simpel, onderwijs waarbij kinderen mogen leren vanuit hun hart, vanuit hun natuurlijk zijn.
Ons huidige onderwijs is erop gericht om kinderen een bepaald set aan doelen aan te leren op een bepaald moment in hun leven. Voor de gemakkelijkheid is dat voor ieder kind op ieder moment dezelfde leerstof. Of Saar vandaag klaar is om de letter oe te leren, doet er eigenlijk niet toe. Als er vandaag in het handboek (dat bij een leerplan hoort) staat dat de letter oe aan bod komt dan zal ze die vandaag “leren”. En ik zet leren bewust tussen aanhalingstekens want eigenlijk werkt het niet op die manier.
Kinderen worden zo goed als altijd geforceerd in het huidige systeem. Ze leren de dingen niet omdat ze voelen dat ze dat willen of nodig hebben, maar omdat een groep volwassenen ooit op papier heeft gezet dat het nu het moment is. Daar komt nog bij dat, in de lagere school, de focus enorm ligt op de vakken waarbij we ons hoofd moeten gebruiken: wiskunde, wetenschappen en Nederlands. Op de website van de Vlaamse overheid staan de domeinen bij de minimumdoelen netjes alfabetisch gerangschikt, maar als je verder klikt en naar de nummers van de doelen kijkt dan zal je zien dat Nederlands nummer 1 heeft, wiskunde nummer 2 en wetenschap en techniek nummer 3. Om maar aan te geven waar de focus ligt.
Hartgedragen (huis)onderwijs draait voor mij om individueel onderwijs, om buiten zijn en vrij bewegen, om het kunnen luisteren naar hun hart, om zelf de verantwoordelijkheid mee dragen, om plezier hebben.
Individueel onderwijs
Elk kind is anders en dus heeft elk kind iets anders nodig. Wie aan hartgedragen (huis)onderwijs doet, volgt niet blindelings een handboek of curriculum maar kijkt naar haar kind: welke interesses heeft het op dit moment? Wat vaardigheden, kennis en attitudes heeft het nodig om weer verder te kunnen? Op basis daarvan wordt er materiaal of leerstof aangereikt. Dit wordt ook weleens de zone van de naaste ontwikkeling genoemd: je biedt iets aan dat net iets moeilijker is dan wat het kind nu kan zodat het uitgedaagd wordt om iets nieuws te leren zonder dat het onbereikbaar is.
Buiten zijn en vrij bewegen
Ik stond er nooit zo bij stil tijdens mijn jaren als leerkracht, maar hoe onnatuurlijk is het eigenlijk om van kinderen te verwachten dat ze hele dagen binnen zitten in een lokaal aan een tafeltje? Ja, er waren wel eens kinderen die de toestemming kregen om tussendoor eens een rondje te gaan rennen op de speelplaats. Maar dat waren vijf minuten buiten en klaar.
Hoe natuurlijker is het als een kind de drang van zijn lichaam kan volgen en mag bewegen als het de nood voelt. Hoe natuurlijker is het als een kind veel buiten kan zijn en daar kan leren over wiskunde, de natuur en de schoonheid.
Luisteren naar hun hart
Kinderen zijn enorm wijs, vind ik. Tot ze die wijsheid voor zichzelf beginnen te houden omdat het niet goed ontvangen wordt door volwassenen omdat het niet past in het maatschappelijke beeld. Ze beginnen dan meer en meer te luisteren naar hun hoofd en verliezen de verbinding met hun hart. Heel jammer.
Dat kunnen blijven luisteren naar hun hart, naar hun interesses, naar hun enthousiasme, naar hun grenzen, naar hun emoties is voor mij heel waardevol en belangrijk.
Zelf de verantwoordelijkheid mee dragen
Kinderen die zelf mee kunnen beslissen wat ze wanneer leren, die zelf (mee) de verantwoordelijkheid dragen voor hun leerproces hebben goud in handen voor de rest van hun leven. Ze zijn in stand om dingen aan te pakken, het heft in eigen handen te nemen en niet af te wachten tot iemand hen zegt wat ze moeten doen. Ze leren te vertrouwen op zichzelf om de volgende stappen te nemen.
Plezier hebben
Ik geloof niet dat wij hier op aarde zijn om te werken, te eten en te slapen zonder er ook plezier aan te beleven. Hard werken kan, maar niet “omdat het zo hoort”. Nu wordt dat vaak gezegd, dat het nu eenmaal zo is dat je niet altijd kan doen wat je graag doet. Wat ook zo is. Ik beleef niet per se veel plezier aan poetsen, maar het hoort er wel bij (om nadien plezier te beleven aan dat opgeruimde huis). Maar het kan niet de bedoeling zijn om je hele leven lang dingen tegen je goesting te doen. En al zeker niet voor kinderen die vaak weinig andere keuze hebben dan naar school te gaan. Als volwassene kan je nog van job wisselen als het je toch niet ligt, maar kinderen hebben vaak geen keuze als het op school aan komt.
Terwijl leren zo leuk kan zijn als het vanuit je hart mag komen.
Al deze dingen zijn gemakkelijker te realiseren in huisonderwijs dan in het onderwijs op dit moment. Daar ben ik me bewust van. En toch hoop ik dat ons onderwijssysteem stilaan mee in de hartgedragen versie mag gaan evolueren.
Mocht jij geïnteresseerd zijn in het krijgen van inspiratie voor hartgedragen (huis)onderwijs dan ben je van harte welkom in de community.